W piątkowe popołudnie 29 kwietnia 2016 roku na zorganizowanej przez Zarząd Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju uroczystości, odsłonięta została tablica poświęcona Casparowi Schwenckfeldowi, doktorowi nauk medycznych, botanikowi i myślicielowi renesansowemu żyjącemu w latach 1563-1609. Uroczystość rozpoczęła Iwona Czech powitaniem publiczności, wśród której obecni byli m.in. przedstawiciele władz miasta: Marek Fedoruk- Burmistrz Szczawna-Zdroju, Urszula Burek – Wiceburmistrz, Łukasz Kuriata – Przewodniczący Komisji Oświaty, Kultury i Sportu Rady Miejskiej w Szczawnie-Zdroju, obecni byli także: Urszula Stefanów – Honorowy Obywatel Szczawna-Zdroju oraz przedstawiciele wałbrzyskiego oddziału PTTK. Oprawą muzyczną uroczystości był krótki występ orkiestry dętej z Głuszycy pod kierownictwem Eugeniusza Lecia. Następnie Iwona Czech przybliżyła sylwetkę Caspara Schwenckfelda, podając na jego temat następujące informacje:
Caspar Schwenckfeld urodził się 14 sierpnia 1563 roku w Gryfowie Śląskim (Greifenberg). Ojciec Caspara, Melchior, był burmistrzem tej, należącej do Schaffgotschów małej miejscowości. Studia rozpoczął w roku 1579 w wieku 16 lat w lipskiej szkole wyższej, którą ukończył trzy lata później z tytułem bakałarza. Chcąc kontynuować naukę w kierunku medycznym musiał, co było wówczas powszechne, kształcić się we Francji, Szwajcarii albo we Włoszech. Przedtem jednak, z powodu niewystarczających środków finansowych na naukę, odbył płatną praktykę trwającą dwa lata u Jackoba Weckera – znanego lekarza miejskiego w miejscowości Colmar. W 1585 powziął decyzję o studiach medycznych we Francji, jednakże ciężki przypadek febry pokrzyżował jego plany, dlatego ratując swoje zdrowie rozpoczął długotrwałe leczenie w Bazylei. Osłabiony chorobą i bez środków do życia skorzystał ze wsparcia swojego imiennika, dziekana wydziału medycznego w Bazylei Caspara Bauhina, wybitnego specjalisty w dziedzinie anatomii i botaniki. Schwenckfeld rozpoczął naukę w Bazylei na wydziale medycyny i filozofii zostając najbardziej pilnym i wdzięcznym studentem Bauhina. Pod jego kierunkiem i przy jego wsparciu obronił pracę doktorską. W roku 1587 powrócił do rodzinnego Gryfowa z tytułem doktora nauk medycznych. Trzy lata pracował tam jako lekarz miejski, a w roku 1891 został powołany przez władze Jeleniej Góry do pełnienia tej samej funkcji. Został też nadwornym lekarzem Schaffgotschów. W roku 1597 Schwenckfeld przebywał w zamku Książ na zaproszenie hrabiego Konrada Hochberga, z którym się przyjaźnił. Ze względu na dolegliwości związane z reumatyzmem Hochberg korzystał także z wiedzy medycznej swojego gościa. W czasie pobytu w zamku Książ Schwenckfeld miał okazję poznać nieodległą wioskę Salzbrunn (dawna nazwa Szczawna-Zdroju). Jeleniogórski lekarz sporządził pierwszy opis składu chemicznego szczawieńskich źródeł i ich leczniczego działania na organizm ludzki. Wyniki swoich badań zawarł w publikacji Fossilium Silesiae Caltalogus omnis generis mineralia, metalica, metalla, succos, taras, lapillos, fontes medicatos et Thermas Continens, wydanej w Lipsku w roku 1601.
W 1605 roku przeniósł się wraz z rodziną do Goerlitz. Zmarł tamże 9 czerwca 1609 roku mając lat 46.
Po zapoznaniu publiczności z wiedzą na temat życia i dzieła Caspara Schwenckfelda nastąpiło odsłonięcie tablicy poświęconej naukowcowi. Widnieje na niej napis: Dr Caspar Schwenckfeld 1601. Ta zwięzła informacja odtworzona jest na podstawie opisu tablicy znajdującego się w źródłach z początku XX wieku. W najbliższej przyszłości obok głazu-pomnika Schwenckfelda stanie tablica informacyjna przedstawiająca postać tego wybitnego naukowca, zwanego Śląskim Pliniuszem, mającego niepodważalne zasługi w rozpowszechnieniu sławy szczawieńskich wód mineralnych.
Ciekawa i opisywana w mediach latem 2015 roku jest historia odnalezienia pomnika Schwenckfelda. Iwona Czech, od wielu lat interesująca się historią Szczawna-Zdroju, ma w swoich zbiorach ponad stuletnie zdjęcia, pocztówki, mapy, przewodniki i właśnie w jednym z nich znalazła informację na temat znajdującego się w Parku Zdrojowym pomnika-głazu poświęconego Casparowi Schwenckfeldowi, jeleniogórskiemu humaniście, lekarzowi przebywającemu pod koniec XVI wieku na zaproszenie hrabiego Conrada Hochberga w zamku Książ. Ze względu na wagę dzieła z roku 1601, będącego pionierskim kompendium wiedzy na temat bogactwa natury karkonoskiej i sudeckiej, Schwenckfeld jest postacią istotną dla dziejów Szczawna i z tego też powodu powstał, prawdopodobnie jeszcze w XIX wieku, uwieczniający go pomnik. Iwona Czech odnalazła w zgromadzonych przez siebie materiałach lokalizację kamienia i sprawdziła, czy zachował się jakikolwiek po nim ślad. Okazało się, że na miejscu wskazanym przez źródła znajduje się masywny blok kamienny z owalną podporą, na której mogła być umocowana marmurowa lub granitowa płyta z nadrukiem. W miejscowej gazecie z początku XX wieku Iwona Czech znalazła wzmiankę na temat materiału z jakiego zrobiona była owalna tablica oraz treść napisu na niej wygrawerowanego. Otoczenie głazu było niewidoczne, zarośnięte i oddalone od głównej promenady. Od momentu odnalezienia tego miejsca rozpoczęły się starania Zarządu TMSZ o jego odsłonięcie i ekspozycję, jako kolejnego znaku kultury w naszym mieście.
Zadanie dofinansowano ze środków Uzdrowiskowej Gminy Miejskiej Szczawno-Zdrój
tekst: Iwona Czech (wykorzystanie tekstu w całości lub we fragmentach tylko za zgodą autora)
zdjęcia: Stefan Okoniewski, Kazimierz Masiuk, Mariusz Czech, Iwona Czech
