W piątkowe południe 15 maja 2015 roku odbyła się zorganizowana przez zarząd Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju uroczystość, która co roku skupia pod Pomnikiem Ułanów Legii Nadwiślańskiej przedstawicieli różnych środowisk Szczawna-Zdroju i powiatu wałbrzyskiego i która jest znakiem podtrzymywania pamięci o chlubnej historii polskiego heroizmu w dążeniu do odzyskania utraconej w ostatniej dekadzie XVIII wieku niepodległości. Apel otwarty został hymnem narodowym odegranym przez instrumentalistów z głuszyckiej orkiestry dętej pod kierownictwem Eugeniusza Lecia (członka zarządu Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju) i powitaniem gości licznie przybyłych pod pomnik. Następnie przedstawiona została krótka historia bitwy. Okoliczność ta dotyczy wydarzeń sprzed 208 lat, kiedy to 15 maja 1807 roku na rozległych polach między Szczawnem a Strugą na tzw. Czerwonym Wzgórzu, walczyły przeciwko sobie wojska pruskie pod dowództwem mjr. Losthina oraz wojska koalicji napoleońskiej z wiodącą rolą polskich ułanów z pułku Legii Polsko-Włoskiej.

Po raz pierwszy w uroczystości wziął udział pododdział Wojska Polskiego z Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych i Chemicznych we Wrocławiu pod dowództwem majora Roberta Treli oddając salwę honorową na cześć poległych na Czerwonym Wzgórzu polskich ułanów.

W trakcie uroczystości odczytany został przez majora Roberta Trelę Apel Pamięci, po czym delegacje uczestników apelu złożyli pod pomnikiem kwiaty i znicze. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele władz gminnych i powiatowych: starosta wałbrzyski Józef Piksa, burmistrz Szczawna – Zdroju Marek Fedoruk, przewodnicząca Rady Miasta w Szczawnie-Zdroju – Marzena Sobczyk wraz z radnymi, wójt Starych Bogaczowic Mirosław Lech a także: prezes Uzdrowiska Szczawno-Jedlina S.A Paweł Skrzywanek, dyrektor Teatru Zdrojowego Jowita Karczewska, kapitan Julian Lech – kawaler Orderu Virtuti Militari prezes Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego w Wałbrzychu z siedzibą w Szczawnie – Zdroju, oraz wiceprezes pułkownik Adam JAROS i pan Zbigniew Zaniewski, Kombatanci Rzeczypospolitej Polskiej i Byli Więźniowie Polityczni Koła Piaskowa Góra w Wałbrzychu z prezesem – panem Alfredem Pszczółkowskim; wiceprezes Związku Inwalidów Wojennych w Wałbrzychu – kapitan Franciszek Mazurak; żołnierze Armii Krajowej ze Szczawna-Zdroju z panem Kazimierzem Piątkowskim i Wojciechem Czerwińskim, pan Mirosław Durko ze Stowarzyszenia MOTO WETERAN WAŁBRZYCH, delegacja Przedszkola Miejskiego z panią dyrektor Urszulą Drozdowską, delegacja młodzieży Miejskiej Szkoły Podstawowej w Szczawnie-Zdroju z panią dyrektor Sylwią Kotarbą, delegacja młodzieży Publicznego Gimnazjum w Szczawnie-Zdroju z panią dyrektor Dorotą Pietrucik, delegacja młodzieży Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczawnie-Zdroju.

Bardzo miłym akcentem była obecność na uroczystości pana Bogusława Kierca, aktora, który na zaproszenie Uzdrowiska Szczawno-Jedlina został zaproszony wraz z Danielem Olbrychskim do Szczawna w związku z 50-leciem premiery filmu wg powieści Stefana Żeromskiego. Bitwa pod Szczawnem utrwalona została przez tego wybitnego polskiego pisarza – w 3. tomie powieści „Popioły” w rozdziale pt. „Szlak cesarski”. Krzysztof Cedro słucha opowiadania wachmistrza Gajkosia o bitwie pod Szczawnem, a materiał historyczny pozyskał Żeromski z pamiętników Wojciecha Dobieckiego, oficera i pamiętnikarza pułku jazdy Legii Polsko-Włoskiej. Pan Bogusław Kierc odegrał w filmie rolę Krzysztofa Cedro. Podczas uroczystości złożył pod pomnikiem wiązankę kwiatów.

Zaprezentowany został następnie krótki program artystyczny w wykonaniu uczennic dwóch szczawieńskich szkół: Publicznego Gimnazjum oraz Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie. Uroczystości towarzyszyła również wystawa unikatowych zdjęć, na których zobaczyć można było uroczyste odsłonięcie pomnika Ułanów Legii Nadwiślańskiej ufundowanego przez Rzemiosło Wałbrzyskie, a także okres budowy i instalacji tego obiektu w roku 1960. Oglądać można było też obraz olejny inspirowany opisem bitwy na Czerwonym Wzgórzu. Obraz namalowany jest przez absolwentkę Zespołu Szkół w Szczawnie-Zdroju Aleksandrę Tarnacką.

Uroczystości sprzyjała pogoda, bardzo licznie przybyli też widzowie apelu, było około 250 osób. Ze względu na dość znaczną odległość od centrum miasta do pomnika trzykrotnie kursował autobus dowożący widzów do miejsca pamięci narodowej.

Na zakończenie prowadzący – członek Zarządu Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju, Stefan Okoniewski – podziękował wszystkim przybyłym na uroczysty apel i zaprosił na następny rok w to piękne miejsce będące świadectwem męstwa i odwagi żołnierzy walczących o wolną Ojczyznę

Zadanie  dofinansowane ze środków Uzdrowiskowej Gminy Miejskiej Szczawno-Zdrój 

tekst: Iwona Czech (wykorzystanie tekstu w całości lub we fragmentach tylko za zgodą autora)

Zdjęcia: Krystyna Okoniewska, Kazimierz Masiuk