Uroczysty apel pod pomnikiem Ułanów Legii Polsko-Włoskiej w Szczawnie-Zdroju

W piątek 11 maja 2017 roku odbył się, zorganizowany przez Zarząd Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju, Uzdrowiskową Gminę Miejską Szczawno-Zdrój oraz Zespół Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczawnie-Zdroju, apel pod pomnikiem Ułanów Legii Polsko-Włoskiej, upamiętniający zwycięską bitwę stoczoną na Czerwonym Wzgórzu pomiędzy wojskami pruskimi a koalicją wojsk napoleońskich, w której znaczącą rolę odegrała polska kawaleria. Piątkowa uroczystość zainicjowała trzydniowe obchody 211. rocznicy bitwy, współorganizowane przez Uzdrowiskową Gminą Miejską Szczawno-Zdrój, Gminę Stare Bogaczowice, Towarzystwo Miłośników Szczawna-Zdroju, Spółkę Uzdrowiska „Szczawno-Jedlina” S.A., Pałac Struga. Apel rozpoczął się o godzinie 12.00 powitaniem licznie zgromadzonej publiczności przez prowadzących – Iwonę Czech wicedyrektor Zespołu Szkół w Szczawnie-Zdroju i Prezes Towarzystwa Miłośników Szczawna-Zdroju oraz majora Jacka Barana z Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego we Wrocławiu i zarazem Radnego Rady Miejskiej Szczawna-Zdroju. W uroczystości uczestniczyli: przedstawiciele władz samorządowych Szczawna, z Burmistrzem Markiem Fedorukiem i Radnymi RM, Członek Zarządu Powiatu Wałbrzyskiego – Mirosław Potapowicz, Wójt Gminy Stare Bogaczowice Mirosław Lech, Prezes spółki „Uzdrowisko Szczawno-Jedlina” S.A. Paweł Skrzywanek, Krzysztof Wieczorek z Fundacji Pałac Struga. Na uroczystość przybył również przedstawiciel posła RP Ireneusza Zyski – pan Marek Olszewski.

Uroczystą atmosferę apelu podnieśli żołnierze Garnizonu Wrocław z komendantem majorem Sławomirem Skałeckim, który wraz z organizatorami szczawieńskimi sprawował opiekę nad sprawnym przebiegiem uroczystości, kompania honorowa 10. Wrocławskiego Pułku Dowodzenia pod dowództwem kapitana Marka Mirowskiego, poczet sztandarowy 10. Pułku Dowodzenia z dowódcą por. Andrzejem Gizińskim, sztandarowym – sierżantem Pawłem Mikiną i asystującym sierż. Grzegorzem Kędziorem. Po raz pierwszy gościliśmy z okazji rocznicy Bitwy na Czerwonym Wzgórzu Orkiestrę Reprezentacyjną Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu z kapelmistrzem orkiestry kom. Adamem Witiwem i tambourmajorem asp. sztab. Marcinem Świrskim.

W uroczystości uczestniczyła młodzież szkolna szczawieńskich placówek: Szkoła Podstawowa pod opieką dyrektor Sylwii Kotarby, Zespół Szkół im. Marii Skłodowskiej – Curie z dyrektor Jolantą Ozimek, były także przedszkolaki z Miejskiego Przedszkola w Szczawnie-Zdroju pod opieką dyrektor Urszuli Drozdowskiej, po raz kolejny przybyli uczniowie ze szkół wałbrzyskich: z Publicznej Szkoły Podstawowej nr 15 im. Jana Kochanowskiego pod opieką dyrektora Pawła Łuczyńskiego, Publicznego Gimnazjum im. Noblistów Polskich pod opieką Szczepana Dębowskiego, Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Orła Białego w Wałbrzychu oraz z Zespołu Szkół nr 4. Obecna była również młodzież z Zespołu Szkół w Starych Bogaczowicach z dyrektorem Adrianem Furmaniakiem. Przybyła także delegacja z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Tadeusza Boya- Żeleńskiego z dyrektor Magdaleną Klimczak oraz Ilona Bujalska – dyrektor Gminnego Centrum Biblioteczno-Kulturalnego w Starych Bogaczowicach. Do apelu wystawionych było pięć sztandarów, a żołnierze wraz z przedstawicielami grupy rekonstruktorów Pierwszego Pułku Strzelców Konnych i Artylerii pełnili przy pomniku ułanów Legii Polsko-Włoskiej asystę.

Najważniejszymi gośćmi byli weterani, kombatanci z różnych środowisk: Kombatanci Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych Koła Piaskowa Góra w Wałbrzychu z weteranem walk o Kołobrzeg w 1944 r. por. Janem Mleczko, przedstawiciele Związku Inwalidów Wojennych w Wałbrzychu; Żołnierze Armii Krajowej ze Szczawna-Zdroju, Wiceprezes Związku Inwalidów Wojennych – kpt. Franciszek Mazurak, Przedstawiciele Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej obwód Wałbrzych z prezesem Markiem Ratusznikiem, Prezes Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Powiatu Wałbrzyskiego – Pan Stanisław Szneruk oraz Pani Grażyna Szymborska, panowie Marek Krówka, Mieczysław Czernik i Władysław Bomba reprezentujący Związek Solidarność Polskich Kombatantów w Wałbrzychu.
Po przedstawieniu gości prowadząca Iwona Czech przedstawiła krótki rys historyczny związany z obchodzoną rocznicą. Powiedziała m.in.:

Okoliczność gromadząca nas tu dzisiaj dotyczy wydarzeń sprzed 211 lat, kiedy to 15 maja 1807 roku ułani z Legii Polsko-Włoskiej, którzy dotarli na Dolny Śląsk po ponad trzech miesiącach marszu z Neapolu i przejściu trasy liczącej ok. 1.800 kilometrów, zostali uwikłani w toczące się na tym terenie walki pomiędzy koalicją napoleońską a wojskami pruskimi. Przyprowadzony z Włoch przez majora Piotra Świderskiego pułk legionów, wziął udział w bitwie pod Szczawnem i rozgromił Prusaków brawurową szarżą lansjerów. Udziałem w tej potyczce ułani zasłynęli jako nadzwyczaj waleczni, co podkreślane było zarówno przez zwycięzców, jak i przez stronę przeciwną tej bitwy. Za zasługi w walkach na Śląsku, w tym także za zasługi podczas bitwy na Czerwonym Wzgórzu zostali uhonorowani Krzyżami Kawalerskimi Legii Honorowej. Napoleon przyznał to odznaczenie podczas przeglądu wojsk w Bayonne 29 maja 1808 roku żołnierzom najbardziej zasłużonym. Wśród nich byli m.in.: kapitan Józef Fijałkowski, kapitan Adam Huppe, kapitan Telesfor Kostanecki, kapitan Piotr Linkiewicz, kapitan Fortunat Skarżyński, kapitan Kajetan Stokowski, kapitan Kazimierz Tański.
Pomnik Ułanów Legii Polsko-Włoskiej jest jedynym w Szczawnie-Zdroju miejscem pamięci narodowej, gdzie przelewała się krew bohaterów walczących o wolną Polskę, dlatego od momentu postawienia w tym miejscu pomnika w roku 1960, od blisko sześćdziesięciu lat zawsze jesteśmy tutaj obecni.
W ramach rozpowszechnionej w roku 2009 przez Kuratorium Oświaty we Wrocławiu akcji objęcia opieką miejsca pamięci narodowej Zespół Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie zwrócił się o opiekę nad Pomnikiem Ułanów Legii Polsko-Włoskiej na terenie Szczawna-Zdroju, gdzie organizowane są uroczystości patriotyczne. Każdorazowo, podczas pobytu pod pomnikiem przekazywana jest młodzieży wiedza na temat Bohaterów Narodowych biorących udział w bitwie na Czerwonym Wzgórzu. W kwietniu 2010 roku przedstawiciele szkoły otrzymali z rąk Wojewody Dolnośląskiego akt nadania patronatu nad tym historycznym miejscem. Jego treść podczas piątkowej uroczystości odczytała uczennica Zespołu Szkól im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczawnie-Zdroju Katarzyna Dziewońska.

Głos zabrał Burmistrz Szczawna-Zdroju, Marek Fedoruk, który mówił o ofiarności polskich żołnierzy walczących o wolność swojego narodu i o powinności kolejnych pokoleń, by w przyszłości, tak jak do tej pory, godnie czcić miejsce Pamięci Narodowej, gdzie polscy ułani walczyli o wolną Polskę, a które symbolizowane jest przez pomnik Ułanów Legii Polsko-Włoskiej. W dalszej kolejności prowadzący poprosił o odczytanie Apelu Pamięci komendanta Garnizonu Wrocław majora Sławomira Skałeckiego. Po odczytaniu apelu major Skałecki podał komendę do Salwy Honorowej dla uczczenia pamięci bohaterskich Ułanów Legii Polsko-Włoskiej. Kolejnym punktem programu było złożenie pod pomnikiem kwiatów przez poszczególne delegacje. Kwiaty i znicze złożyły władze samorządowe Powiatu Wałbrzyskiego, Szczawna-Zdroju i Starych Bogaczowic, w imieniu Dowódcy Garnizonu Wrocław – generała Wojciecha Lewickiego wiązankę złożył Komendant Garnizonu Wrocław major Sławomir Skałecki,  przedstawiciel posła RP Ireneusza Zyski pan Marek Olszewski, dyrektorzy szkół, placówek kulturalnych, stowarzyszenia, mieszkańcy.

Iwona Czech zaprosiła następnie do krótkiego programu artystycznego w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczawnie-Zdroju. W słowie poprzedzającym program artystyczny prowadząca zacytowała napisany blisko 80 lat temu przez Zofię Kossak Szczucką Dekalog Polaka:

„…Jam jest Polska, Ojczyzna twoja, ziemia Ojców, z której wzrosłeś.
Wszystko, czymś jest, po Bogu mnie zawdzięczasz.

1. Nie będziesz miał ukochania ziemskiego nade mnie.

2. Nie będziesz wzywał imienia Polski dla własnej chwały, kariery albo nagrody.

3. Pamiętaj, abyś Polsce oddał bez wahania majątek, szczęście osobiste i życie.

4. Czcij Polskę, Ojczyznę twoją, jak matkę rodzoną.

5. Z wrogami Polski walcz wytrwale do ostatniego tchu, do ostatniej kropli krwi w żyłach twoich.

6. Walcz z własnym wygodnictwem i tchórzostwem. Pamiętaj, że tchórz nie może być Polakiem.

7. Bądź bez litości dla zdrajców imienia polskiego.

8. Zawsze i wszędzie śmiało stwierdzaj, że jesteś Polakiem.

9. Nie dopuść, by wątpiono w Polskę.

10. Nie pozwól, by ubliżano Polsce, poniżając Jej wielkość i Jej zasługi, Jej dorobek i Majestat.

Będziesz miłował Polskę pierwszą po Bogu miłością.
Będziesz Ją miłował więcej niż siebie samego”.

Uczennice Zespołu Szkół w Szczawnie-Zdroju Julia Burnat i Sylwia Bereś zaśpiewały dwie piosenki patriotyczne. Na koniec prowadzący przedstawili program na kolejne dni obchodów rocznicy bitwy, a Towarzystwo Miłośników Szczawna-Zdroju rozdawało zaprojektowaną przez siebie pamiątkową pieczątkę i kartę okolicznościową związaną z uroczystością 211. rocznicy bitwy na Czerwonym Wzgórzu i 100. rocznicą odzyskania Niepodległości.

tekst: Iwona Czech

Zdjęcia: Stefan Okoniewski, Robert Bajek (wałbrzyszek)