Trzy lata temu, podczas obchodów 100-lecia Niepodległej w pomieszczeniach kawiarni należącej do kompleksu hotelowo-rekreacyjnego „Dworzysko” w Szczawnie-Zdroju odbyła się 25 października 2018 roku inscenizacja pt. „Konspiracja w XIX-wiecznym Szczawnie” w ramach zadania pt. „Szczawieńskie drogi do Niepodległości” z Programu Dotacyjnego „Niepodległa”. Współorganizatorami przedsięwzięcia byli: Towarzystwo Miłośników Szczawna-Zdroju wraz z Uzdrowiskową Gminą Miejską Szczawno-Zdrój, a partnerem był Zespół Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie w Szczawnie-Zdroju.
Miejscem realizacji inscenizacji była autentyczna, istniejąca od pierwszej połowy XIX wieku kawiarnia (niegdyś gospoda), w której spotykali się działacze niepodległościowi. Scenariusz do inscenizacji oparty był o korespondencję konspiratorów spotykających się Szczawnie-Zdroju (dawniej Salzbrunn). a także o zamieszczone w księgach kuracjuszy wpisy gości uzdrowiska, jak również wpisy w księgach pamiątkowych – modnych wówczas poprzedniczek kart pocztowych. Narrację prowadziła Iwona Czech – wicedyrektor ZS w Szczawnie-Zdroju i prezes TMSZ, a w rolach konspiratorów przebywających w Szczawnie wcielili się uczniowie Zespołu Szkół w Szczawnie-Zdroju oraz etatowy już niemal odtwórca roli Zygmunta Krasińskiego – Stefan Okoniewski – przewodnik sudecki, wiceprezes TMSZ. Stroje dla aktorów uszyła Łucja Śmigielska – członek zarządu TMSZ.
Inscenizacji towarzyszyła projekcja pocztówek przedstawiających stare obiekty szczawieńskie z czasów tajnych spotkań działaczy politycznych oraz zdjęcia miejsc pamięci o bohaterach związanych z naszym miastem. Podczas rozmowy po zakończeniu spektaklu zwrócono uwagę na unikatowość materiałów wykorzystanych do inscenizacji, wyrażono też konieczność powtarzania tego programu dla kuracjuszy w miejscowych sanatoriach oraz dla mieszkańców miasta celem rozpowszechniania historii Szczawna-Zdroju.
Idąc naprzeciw takim oczekiwaniom i mając na względzie, jak ważny jest to rozdział w historii naszego narodu, chcielibyśmy zaprezentować tę inscenizację po raz kolejny w ramach 800-lecia Szczawna-Zdroju.
tekst: Iwona Czech